پيشينه صفحه آرايي در ايران، به گذشته هاي بسيار دور، يعني زماني كه سومري ها بر روي لوحه هاي گلي، مفاهيم مرتبط با يكديگر و ادامه داري را مي نوشتند، باز مي گردد. شكل عيني نخستين كتاب ها، به صورت اتاقي بوده است كه ورق هاي خشتي كتاب، كه هر كدام چند سانتي متر ضخامت داشته اند، در طبقه هاي نصب شده به ديوارهاي اين اتاق قرار مي گرفتند. سپس، پوست برخي از حيوانات براي توليد كتاب به كار مي رود و پس از آن، كتابهاي كاغذي رايج مي شود.

در نخستين سده هاي هجري، كتاب آرايي مورد توجه قرار مي گرفت و كتابخانه ها، شبكه هاي اداري و درباري و آموزشي، همگي در مسير نسخه آرايي و فن كتاب سازي، هيأتي نظام مند پيدا كردند.

اوج هنر كتاب آرايي در ايران، به دوره تيموري مربوط است اما با شكست جانشينان تيمور و تسلط شاه اسماعيل صفوي بر هرات، از ارزش هاي بصري اين هنر كاسته نمي شود و همچنان، بهترين دوره هاي تكاملي خود را مي گذراند و فقط در اواخر دوره صفوي ست كه هنر كتاب آرايي و نگارگري ايراني، با تأثيرپذيري از غرب، به تدريج سير نزولي آغاز مي كند.

صفحه آرايي كتاب:

مفهوم عيني و امروزي كتاب يعني مجموعه اي از برگ هاي كاغذي كه روي آن ها مطالبي چاپ شده است و در يك طرف به نام عطف به يكديگر متصل شده اند و پوششي به نام جلد دارد.

اكنون در ايران دو وضعيت كلي براي جنس جلد كتاب وجود دارد:

اگر جنس جلد كتاب از انواع مقوا هاي نازك مانند گلاسه باشد، اصطلاحاً به آن، جلد شوميز مي گويند. وضعيت ديگر كتاب هايي هستند كه جلد آنها مقوواي سخت و ضخيمي است كه پوششي از كاغذي خاص به نام گالينگور دارد و جلد اين كتاب ها در اصطلاح زركوب يا گالينگورمي گويند.

كتاب از سه بخش اصلي تشكيل مي شود: واحد هاي پيش از متن، متن، واحدهاي پس از متن

واحدهاي پيش از متن: اين واحدها عبارتند از جلد، آستر بدرقه و صفحات قبل از متن.

صفحات متن: اين صفحات قطعاً از صفحه فرد شروع مي شوند و جمع آن ها با واحدهاي پس از متن بايد داراي تعدادي فرم چاپي مشخص باشد.

واحدهاي پس از متن: واحدهاي پس از متن شامل پيوست يا پيوست ها، واژه نامه، كتابنامه فهرست راهنما مي شود. همه اين ها معمولاًاز صفحه فرد شروع مي شوند و همانطور كه مي دانيد در كتاب هاي فارسي، صفحه سمت چپ فرد است و در كتاب هاي لاتين صفحه سمت راست.

قطع كتاب:

اندازه هاي متداول براي توليد كتاب در هر كشور، به دو عامل اصلي مربوط است:

ابعاد كاغذهاي رايج در آن كشور

عملكرد و ماهيت كتاب

جدول طول سطر متن كتاب و اندازه كاغذ مناسب براي قطعهاي مختلف كتاب در ايران

صفحه آرايي مجله:

مجله، به مدركي جلد شده و ادواري گفته مي شود كه به طور منظم . با فاصله انتشار مرتب و تحت شماره رديف و دوره و تاريخ معين در زمينه هاي گوناگون (اجتماعي، سياسي، اقتصادي، فرهنگي، ادبي، ديني، علمي، فني، كشاورزي، نظامي، هنري، ورزشي و نظاير اينها) بيش از دوبار در سال منتشر شود و در تهيه مطالب آن بيشتر از يك نفر مشاركت داشته باشد و نيز داراي بيشتر از يك مقاله باشد.

تعيين قطع مجله و حدود احتمالي تعداد صفحات آن از تصميماتي است كه در شروع راه اندازي مجله بايد اتخاذ شود.

تعداد صفحات مجله را سردبير تعيين مي كند ولي با شناختي كه از فرم هاي چاپي داريم مي دانيم ك بايد مضرب صحيحي از ٨ يا ١٦ باشد و منظور، صفحات متن مجله است زيرا جلد با جنس متفاوتي كه دارد، جداگانه چاپ مي شود.

سرلوحه: در آغاز كا يك مجله، گذشته از برنامه ريزي لازم براي تهيه مطالب و تعيين سر دبير و اعضاي شوراي نويسندگان و پيش بيني هاي لازم براي امور اجرايي مجله، از نظر جنبه هاي گرافيكي نيز پيش بيني هايي ضروري ست. نخستين كار گرافيكي مجله، طراحي نام مجله است كه به آن سرلوحه يا لوگوتايپ مي گويند و در واقع نشانه يا آرم مجله مي باشد.

روحيه كلي و ثابت جلد: جلد مجله علاوه بر آن كه محافظ صفحات مجله است، در ترغيب خواننده براي خريد و خواندن مجله سهم مهمي دارد و ماهيت كلي مجله را نشان مي دهد. پس از مشخص شدن طرح سرلوحه و قطع مجله، روحيه كلي جلد كه اصطلاحاً به آن اونيفورم مي گويند، بايد طراحي شود.

اونيفورم يعني روحيه ثابت طرح جلد كه در شماره هاي مختلف بايد ثابت بماند ولي ممكنن است طرح روي جلد يا رنگ هاي آن در هر شماره تغيير كند.